Willem Bastiaan Tholen

(Amsterdam 1860-1931 Den Haag)

Een schilder die gerekend wordt tot de Amsterdamse Impressionisten en die later veel marines produceerde, was Willem Bastiaan Tholen (1860-1931). Tholen groeide op in een artistiek milieu in Kampen. Samen met zijn jeugdvriend, de latere IJsselschilder Jan Voerman (1857-1941) ging hij in 1876 naar Amsterdam om aan de Rijksakademie te studeren. Door zijn vriendschap met Wit sen kwam hij in contact met de vernieuwende kunstenaars uit deze periode als Breitner en Israels. Samen met Witsen en andere jongeren richtte Tholen in 1885 de Nederlandsche Etsclub op.

Atmosfeer en tonaliteit zijn in Tholens gehele oeuvre zeer belangrijk. Door de keuze en vooral door de behandeling van zijn onderwerpen kan hij echter geen Haagse Scholer genoemd worden. Als plein-airschilder bracht hij veel variatie aan in zijn motieven en koos hij eerder voor menselijke arbeid. In Scheveningen schilderde hij – zoals Toorop in Katwijk deed – de bevolking en hun vissersboten. Door een introductie van Toorop exposeerde hij in 1889 bij de avantgardistische kunstenaarsgroep Les Vingts in Brussel.

Omstreeks 1900 veranderden Tholens onderwerpkeuze en palet geleidelijk. Al bleef hij zijn liefde voor de zee trouw, de menselijke figuur verdween langzamerhand uit zijn voorstellingen. Met zijn Lemsteraak Eudia bevoer hij de Nederlandse rivieren en meren en legde de activiteit op het water vast. Vooral de Zuiderzee was geliefd, maar ook werkte hij op De Kaag en in Zeeland. Een plek waar hij meer dan eens vertoefde en werkte was Veere. Zijn vriendschap met de criticus Albert Plasschaert was vanaf 1903 een goede reden om Walcheren aan te doen. Door de vaak harde kritieken van Plasschaert aan het adres van Tholens kennissen bekoelde het contact zo’n vijftien jaar later en kwam de schilder minder vaak naar de Zeeuwse kust. In 1916 exposeerde hij nog in De Struys te Veere op een groeps expositie met onder andere Jan Heyse.

Het schilderij dat deze zomer in Domburg te zien is, is na 1910 ontstaan. In deze periode bezocht Tholen Walcheren nog regelmatig en het kan goed zijn, dat het werk op een van deze reizen ontstaan is. De wijze waarop de kunstenaar hier met de compositie speelt – de strekdam waarboven een zeil uitsteekt – is typisch een ingreep die we, Weissenbruch (1824-1903) uitgezonderd, bij de Haagse-Schoolschilders niet snel tegen zullen komen. Zoals voorts te zien is in het werk, kenmerken Tholens schilderijen zich in deze periode door grote, ongevulde vlakken die relatief weinig elementen bevatten. Zijn palet is dan reeds verkoeld tot tonale kleuren.

 

  • Naam: Willem Bastiaan Tholen

  • Geboren 1860

  • Overleden 1931

  • Schilder.