Jan Toorop
"Portret of Annie Josephine Hall (1860-1929)"
Verkocht
JAN TOOROP
Poerworedjo, Indonesië 1858-1928 Den Haag
ANNIE HALL
1895
Potlood en aquarel op papier
20 x 27 cm.
Gesigneerd: links onder
Geannoteerd: midden rechts ‘Annie 2 oct. 1895’
Tentoongesteld: Domburg, Jan Toorop: Sporen van een Leven, 2005; Katwijk, Katwijks Museum, Jan Toorop (1858-1928), Het late Symbolisme, 2001-2002; Zeist, Het Slot Zeist 1995-96, Jan Toorop in Slot Zeist, 1995-1996.
Literatuur: W. Rothuizen, Jan Toorop in zijn tijd, Amsterdam 1998, p. 27 (afb.); P. van der Coelen en K. van Lieverloo, Jan Toorop Portrettist, Zwolle 2003, p.82 (ill.); H. Kraaij en W. Rothuizen, Jan Toorop: Het late Symbolisme, Amsterdam 2001, p. 27 (afb.)
De invloed die Jan Toorop op de internationale kunstwereld uitoefende wordt veelal onderschat. Toen op de tentoonstelling in München in het Glaspalast in 1893 zeventien werken van Toorop werden getoond, maakten deze grote indruk en werd hij als een opvallend en uiterst zeldzaam verschijnsel beschouwd. In vele Europese kunsttijdschriften – hét middel om op de hoogte te blijven van wat zich over de grenzen in de kunstwereld voordeed – werd zijn naam veelvuldig genoemd. In Duitsland stonden Engelse kunstenaars als Ruskin, Morris, Crane en de Prerafaëlieten in de bewondering, net als de Japanse prentkunst en de oosterse kunst in het algemeen. Het volledig opgevulde vlak en de combinatie van strakke en golvende lijnen, zoals Toorop die toepaste in zijn symbolistische tekeningen, was erg geliefd. Jan Toorop was voor de Duitse museumbezoekers de kunstenaar die de monumentale vorm met de gevoelsinhoud kon verenigen. Toorops werk was niet alleen in München te zien, maar ook in Berlijn, Dresden, Krakau en Warschau. Hierna volgde Wenen. Hier had in 1897 een aantal vooruitstrevende kunstenaars uit het Künstlerhaus in navolging van München een ‘Secession’ gesticht. De leden gaven een tijdschrift uit, Ver Sacrum (heilige lente) en hadden een eigen gebouw. Voorzitter van de Secession was, tot 1899, Gustave Klimt. De bedoeling van de Secession was om het Weense publiek kennis te laten maken met de gehele Europese kunst: men zag Puvis de Chavannes, Meunier, Khnopff, Rodin en vele anderen, naast een reeks Oostenrijkse kunstenaars.
Ondanks de wederzijdse invloed – het werk van de kunstenaars werd ook veel vergeleken – hebben Toorop en Klimt elkaar waarschijnlijk niet persoonlijk gekend. Ze kenden elkaars werk van de afbeeldingen uit tijdschriften en van de tentoonstellingen in eigen land: Klimt bezocht Nederland nooit; Toorop kwam niet in Wenen. Toch stelde Toorop in 1899, 1900 en 1902 in Wenen tentoon: de eerste keer nog in het Künstlerhaus, de volgende keren bij de Secession. Het meeste succes behaalde hij op de Secession van 1902, waar Toorop voor de 23 stukken die hij inzond (waaronder ‘Venus der Zee’ en ‘Zus’) een aparte zaal werd ingericht.