Lucebert

(Amsterdam 1924-1994 Alkmaar)

Lucebert is pseudoniem voor Lubertus Jacobus Swaanswijk

Lucebert werd geboren als Amsterdammer in 1924. Op veertienjarige leeftijd bezocht hij de Kunstnijverheidsschool in Amsterdam, die hij na een half jaar weer verliet. Lucebert bleef wel tekenen en gedichten schrijven. Zijn dichtwerk werd aan het einde van de jaren veertig ontdekt door Gerrit Kouwenaar. In de beeldende kunst maakte Lucebert deel uit van de Nederlandse Experimentele Groep en later ook van CoBrA. Bij Cobra kwam ook zijn dichtwerk aan bod: hij nam ermee deel aan de tentoonstelling van de groep in 1949. Dit was overigens zijn laatste deelname aan Cobra: hierna verliet hij de groep. In dat jaar trad Lucebert ook op als voorman van de Vijftigers, en hij debuteerde met het gedicht 'Minnebrief aan onze gemartelde bruid Indonesia'. De korte Cobratijd heeft veel invloed gehad op Lucebert, niet alleen op zich dichtwerk, maar ook op zijn ontwikkeling als schilder.

In de jaren vijftig zou Lucebert zich voornamelijk op dit schilderen richten: hij maakte expressionistische doeken met literaire toespelingen. In de jaren zestig werd Lucebert weer gegrepen door de 'kinderlijke' figuratie van Cobra. Deze figuratie hield hij niet lang vast, en werd snel vervangen door een karikaturale, demonische verbeelding van de wereld. Dit pessimistische wereldbeeld kwam vanaf de jaren tachtig ook tot uitdrukking in zijn dichtwerk. Als een van de belangrijkste Nederlandstalige dichters in de twintigste eeuw, is een groot publiek bekend met zijn werk. De dichtregel 'Alles van waarde is weerloos' (uit 'De zeer oude zingt', 1974) siert al drie decennia de dakrand van de Willem de Kooning academie. Lucebert overleed in 1994 in Alkmaar. Een greep uit de literatuur over Lucebert: W.A.L. Beeren, Beeren over Lucebert, Amsterdam 1995 J.G. Elburg, Lucebert, 40 jaar tekenen: tekeningen uit de periode 1947-1987, recente schilderijen en gouaches, Den Haag 1987 A. Petersen, Lucebert: Gouachen und Zeichnungen 1952-1982, Mannheim 1982 J.C. Jensen, Lucebert schilder: wording en analyse van zijn schilderkunst, Nijmegen 2001.